Vrijdag 11 oktober traden KNOB-leden en andere geïnteresseerden letterlijk en figuurlijk in de voetsporen van de Portugese architect Siza met diverse lezingen en een inspirerende wandeling door de Schilderswijk in Den Haag.
Emeritus hoogleraar Bernard Colenbrander, tevens bestuurslid van de KNOB, trapte af met de schatplicht aan wijlen wethouder Adri Duivesteijn, die met overtuiging ‘ik geloof in die man’ Álvaro Siza uit Porto verleidde aan de slag te gaan in de Schilderswijk. Met een 1-op-1 maquette ontwierp Siza met bewoners samen Punt Komma, inclusief details voor buiten en binnen de woningen. Met bewoners niet omdat het moest, maar vanuit het volle besef dat zo alleen bewoners zich dieper in de wijk konden wortelen.
Architect Jeroen Geurst ging als co-architect aan de slag met Siza, voor Geurst als toen 27-jarige een unieke kans om geïnspireerd door Siza 92 woningen te mogen ontwerpen. Zo liet hij de open portieken van Siza op eigen wijze terugkomen. De buitenruimte met gemeenschappelijke tuinen waren integraal onderdeel van het ontwerp. Deze tuinen liggen er nu afgesloten en enigszins verwaarloosd bij. Het doel om juist met de tuinen de verbinding tussen de diverse bewoners te versterken is (nog) niet behaald. Hernieuwde aandacht van Haag Wonen, de gemeente en vooral enkele bewoners bieden hoop dat het wellicht alsnog kan lukken.
Architect Joris Molenaar plaatste vervolgens Siza in de traditie van oud-Hollandse architecten als Berlage. Lidy Meijers en Hans Fransen, die nauw samenwerken met Jo Coenen, illustreerden hoe de Vaillantlaan naadloos aansluit op het gedachtegoed van Siza. In een steeds verhuizend atelier op de laan namen alle betrokkenen actief deel aan het ontwerpproces van de uiteindelijke bouwdoos waarin alle te benutten ontwerpelementen voor de hele Vaillantlaan zaten. Zo zijn de gevels verdiept om afstand te scheppen met de de drukte van de Vaillantlaan. Inmiddels is de Vaillantlaan een belangrijke verkeersader waarmee de ontworpen middenberm met bomen niet te combineren is. Ook op dit front gloort hoop met plannen om de verkeersdrukte terug te dringen en ingrijpend te vergroenen.
Siza is nu 90 jaar. De wandeling langs zijn gerealiseerde ontwerpen in de Schilderswijk toonde hoe zeer goed ontwerp de tand des tijds doorstaat. Met hernieuwde aandacht voor het belang van groen en snelle wisselingen van bewoners is ook het moment aangebroken de noodzakelijke aanpassingen te doen. Het debat daarover is net gestart. De KNOB levert graag een bijdrage hieraan. We zijn benieuwd naar uw inzichten en opvattingen.
Korrie Louwes
Voorzitter KNOB